Κυριακή τῆς Τυρινῆς

Γράφει: Ἄρχ. Ἰωήλ Κωνστάνταρος.  

(Μάτθ. Στ΄ 14-21)

Δέ χρειάζεται νά διαθέτει κανείς «ὑψηλές θεολογικές γνώσεις» γιά νά κατανοήσει ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας, δήλ. τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἐκτός τῶν ἄλλων, εἶναι καί ἀσκητική!

Ἡ Ὀρθόδοξη ζωή ἐκφράζεται καί μέ τήν ἀγωνιστική καί ἀσκητική διάθεση τοῦ πιστοῦ.

Μία ἁπλή ματιά ἄν ρίξουμε στά ἱερά συναξάρια, ἀμέσως θά διαπιστώσει τοῦ λόγου τό ἀληθές. Καί ἀκριβῶς ἐπειδή ἔτσι ἔχουν τά πράγματα, γι’ αὐτό καί ἡ περίοδος τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς πού ἀνοίγεται ἀπό αὔριο μπροστά μας, μᾶς δίνει τήν δυνατότητα (ὅταν βεβαίως ὑπάρχουν οἱ προϋποθέσεις) νά ξεκινήσουμε λίγο περισσότερο τήν εὐλογημένη ἄσκηση.

Φυσικά, ὁλόκληρο τό ἔτος, γιά τόν συνειδητό πιστό εἶναι περίοδος πνευματικῶν ἀγώνων. Ὅμως, ἡ Μ. Τεσσαρακοστή, τόσο μέ τίς μοναδικές της ἀκολουθίες, ὅσο καί μέ τήν νηστεία καί γενικῶς τίς πνευματικές εὐκαιρίες, μᾶς δίνει τήν...

δυνατότητα νά πολεμήσουμε πάθη καί ἀδυναμίες, προσελκύοντας περισσότερο τήν χάρη τοῦ Θεοῦ!

Ὅπως ὅμως τό σῶμα γιά νά ζεῖ καί νά κινεῖται χρειάζεται νά ὑπάρχει ἡ ψυχή, εἰδάλλως καταντᾶ πτῶμα, ἔτσι ἀκριβῶς καί ἡ ἄσκηση καί ἰδίως ἡ νηστεία, ἀπαιτεῖ ὁρισμένες προϋποθέσεις. Ἀπαιτεῖ νά ὑπάρχει αὐτό τό πνεῦμα τῆς νηστείας πού εἶναι ἡ εἰλικρίνεια καί ἡ παραδοχή τῶν ἀδυναμιῶν μας. Ἀπαιτεῖ μέ μία λέξη τήν ταπείνωση, ὥστε νά μή καταντᾶ ἡ ὅλη προσπάθεια ἕνας ξερός τύπος, μέ ἀρνητικά τελικῶς ἀποτελέσματα τόσο γιά τόν ἴδιο τόν πιστό, ὅσο καί γιά τό περιβάλλον τοῦ γενικώτερα. Καί ὁμολογουμένως, στήν Εὐαγγελική περικοπή πού μελετοῦμε, μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ ἴδιος ὁ ἀγωνοθέτης, ὁ ἴδιος δήλ. ὁ Κύριος τήν οὐσία τῆς ὅλης ἀσκήσεως.

Πρῶτα ἄπ’ ὅλα, θέτει τήν προϋπόθεση τῆς συγχωρήσεως τῶν ἁμαρτημάτων μας. Τήν προϋπόθεση πού δέν εἶναι ἄλλη ἀπό τό νά συγχωροῦμε μέ ὅλη μας τήν καρδιά τά σφάλματα τῶν ἀδελφῶν μας. Κατόπιν μᾶς ἐξηγεῖ τό πῶς πρέπει νά γίνεται ἡ νηστεία. Δήλ. ὄχι μέ ὑποκριτική καί θεατρική διάθεση, γιά νά μᾶς ἐγκωμιάζουν οἱ ἄνθρωποι. Τοῦτο ἐάν γίνεται, ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα, ὁ νηστεύων νά χάνει παντελῶς τόν μισθό του. Ἡ νηστεία, φυσικά, πρέπει νά γίνεται, ἀλλά νά συνοδεύεται μέ τήν χαρούμενη διάθεση καί κυρίως νά τό γνωρίζει ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος καί τελικῶς βραβεύει τήν ὅλη διάθεση καί προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου. Καί ἐπειδή ὑφίσταται ὁ κίνδυνος, μέσα στήν περίοδο τῆς Σαρακοστῆς, ὁ ἐχθρός νά ὑποκλέψει τό νοῦ τοῦ ἀγωνιστῆ καί νά τόν κολλήσει στό χρῆμα καί στήν ὕλη, γι’ αὐτό καί μᾶς ἐφιστᾶ τήν προσοχή, ὥστε, ναί μέν θά ἐργαζόμαστε, διότι ἔτσι πρέπει, ὅμως εἶναι ἀνάγκη νά εἴμαστε πολύ προσεκτικοί γιά νά μή γίνει ὁ πλουτισμός τοῦ χρήματος ἡ μεγάλη ἀγωνία τῆς καρδιᾶς μας καί ὁ τελικός σκοπός τῆς ζωῆς μας. Θησαυρός μοναδικός ὅπου θά πρέπει νά βρίσκεται ἡ καρδιά μας καί ἡ ὅλη ἐπιθυμία μας, εἶναι ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καί τελικῶς, αὐτός ὁ οὐρανός!

Ἁπλά ἴσως φαίνονται καί ἀκούγονται τά ἀποκαλυπτικά αὐτά λόγια του Χριστοῦ. Νά ὅμως φίλοι μου, πού αὐτά τά «ἁπλά» τίς περισσότερες φορές, στήν πράξη, ἀποδεικνύονται ὡς τά δυσκολοτέρα.

Βεβαίως, γιά τόν πιστό πού ἔχει διάθεση γιά χριστιανική ζωή, μέ τήν χάρη τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, ὅλα γίνονται εὔκολα. Ὁ συγκλονιστικός λόγος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρός τούς Φιλιππησίους «πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμούντι μέ Χριστῷ» (Φιλιπ. Δ’ 13), δήλ. τά πάντα κατορθώνω μέ τήν δύναμη, πού μου δίνει ἡ κοινωνία καί ἡ σχέση μου μέ τόν Χριστό, ἀποδεικνύεται στίς τάξεις τῶν πιστῶν ὡς μία καταπληκτική βιωματική πραγματικότητα. Ἀντιθέτως, γιά τόν ἄνθρωπο πού δέν δείχνει τήν ἀγαθή διάθεση (διότι αὐτή ἡ διάθεση ἐπιτέλους ἀνήκει προσωπικά στόν ἄνθρωπο, ὅλα τ’ ἄλλα εἶναι τοῦ Θεοῦ), καί τά πλέον εὔκολα, τοῦ φαίνονται ἀκατόρθωτα. Ὅταν λοιπόν ὑπάρχει ἡ θέληση καί ἡ διάθεση, τότε ξεκινᾶ καί ὁ εὐλογημένος ἀγώνας. Καί ναί μέν ὁ πιστός θά ἀντιμετωπίσει μύρια ἐμπόδια. Θά αἰσθανθεῖ ἴσως κάποιες στιγμές ὅτι ἡ κακία τοῦ κόσμου πάει νά τόν παρασύρει. Παλεύει ὁ ἀγωνιστής Χριστιανός μέ τό φοβερό θηρίο τοῦ ἐγωισμοῦ καί μέ τήν ἴδια τήν σάρκα πού ἀντιστρατεύεται τό πνεῦμα. «Ἡ γάρ σάρξ ἐπιθυμεῖ κατά τοῦ πνεύματος, τό δέ πνεῦμα κατά τῆς σαρκός. Ταῦτα δέ ἀντίκειται ἀλλήλοις, ἴνα μή ἅ ἄν θέλητε ταῦτα ποιῆτε»(Γαλάτας Ἐ’ 17) δήλ. Ἡ διεφθαρμένη σαρκική φύση ἐπιθυμεῖ βεβαίως ἀντιθέτως πρός τό Πνεῦμα, καί τό Πνεῦμα ἀντιθέτως πρός τή διεφθαμένη σαρκική φύση. Αὐτά δέ ἀντιμάχονται τό ἕνα τό ἄλλο, γιά νά μήν κάνετε αὐτά τά ὁποία θέλετε (τονίζει καί πάλι ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν, Πάυλος).  Κάποιες ἀκόμα φορές, ὅλος αὐτός ὁ συνασπισμός τοῦ κακοῦ, γίνεται ἀφορμή νά χάνεται ἀπό τήν καρδιά τό κέφι τῶν ἰδανικῶν καί ὁ ἐνθουσιασμός γιά τήν ὀρθόδοξη πνευματικότητα. Φαίνεται ἴσως ὅτι ἔρχονται οἱ στιγμές πού ὁ πονηρός θέλει νά κυριαρχήσει. Ὅμως, ἐδῶ εἶναι πού χρειάζεται ἡ καρτερία καί ἡ ἐμμονή. Ἐδῶ ἐπιβάλλεται νά γνωρίζουμε ὅτι ὁ Θεός δέν ἐπιτρέπει ποτέ νά πειραστοῦμε περισσότερο τῶν δυνάμεών μας. Διασαλπίζει ἀπό τά βάθη τῶν αἰώνων τό Πνεῦμα τό Ἅγιον διά τοῦ Ἄπ. Παύλου καί μᾶς δίνει θάρρος καί μᾶς τονώνει: «πειρασμός ὑμᾶς οὐκ εἴληφεν εἰ μή ἀνθρώπινος. Πιστός δέ ὁ Θεός, ὅς οὐκ ἐάσει ὑμᾶς πειρασθῆναι ὑπέρ ὁ δύνασθε, ἀλλά ποιήσει σύν τῷ πειρασμῶ καί τήν ἔκβασιν τοῦ δύνασθαι ὑμᾶς ὑπενεγκεῖν»!(Ἅ’ Κόρ. Ἰ’13). Δήλ. Δέν σᾶς ἔχει καταλάβει δοκιμασία, παρά μόνο ἀνάλογη πρός τίς ἀνθρώπινες δυνάμεις. Ὁ δέ Θεός εἶναι εὔσπλαγχνος καί δέν θά σᾶς ἀφήσει νά δοκιμασθεῖτε παραπάνω ἀπό τίς δυνάμεις σας, ἀλλά μαζί μέ τή δοκιμασία θά δώσει καί τή διέξοδο, ὥστε νά μπορεῖτε νά ὑποφέρετε.

Ναί, ἀδελφοί μου. Ἀγώνας καί μάλιστα σκληρός. Γί΄αὐτό ἄλλωστε καί αὐτή ἡ περίοδος ὀνομάζεται καί «στάδιον πνευματικοῦ ἀγῶνος». Ὅμως, δέν ἐγκαταλείπουμε τήν προσπάθεια καί προπαντῶς δέν ἀπελπιζόμαστε. Δέν ἀπελπιζόμαστε καί οὔτε βεβαίως συμβιβαζόμαστε, ὄχι διότι ἐλπίζουμε στίς μικρές δικές μας προσπάθειες «οὐ γάρ ἐπί τῷ τόξω μου ἐλπιῶ, καί ἡ ρομφαία μου οὐ σώσει μέ»(Ψάλμ. ΜΓ΄ 7), ἀλλά κυρίως διότι ἐπάνω ἀπό τόν προσωπικό μας ἀγώνα, ζητοῦμε καί μᾶς δίνεται ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Μᾶς παραστέκει καί μᾶς ἐνισχύει. Αὐτός ὁ Κύριος Ἰησοῦς εἶναι πού διακήρυξε τήν μεγάλη ἀλήθεια: «χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν»(Ἰωάννου ΙΕ΄5). Καί τελικῶς συνειδητοποιοῦμε ὅτι Αὐτός εἶναι πού προσθέτει τή δύναμη καί φέρει τή νίκη. Ἐμεῖς ἁπλῶς τοῦ λέμε τό ναί, κάνοντας βεβαίως ὅ,τι εἶναι δυνατόν νά γίνεται ἀπό ἐμᾶς τούς ἴδιους. Γνωρίζουμε δέ, ὅτι σέ διαφορετική περίπτωση, ἐάν δήλ. δέν ἀγωνιστοῦμε, δέν παρεμβαίνει ὁ Θεός. Ἀνάγκη λοιπόν νά ἐμπιστευθοῦμε τήν ἀδυναμία μας στήν παντοδυναμία του. Νά καταφύγουμε στό ἔλεος καί στή χάρη του. Νά προσεγγίσουμε τά ἄχραντα μυστήρια μέ διάθεση εἰλικρινῆ καί μέ πόθο διαρκοῦς ἐπικοινωνίας μέ τόν Χριστό. Πάντοτε ἑνωμένοι μαζί του. Νά Χριστοποιηθοῦμε! Καί ὅταν γίνεται αὐτό, τότε αἰσθανόμαστε τήν ἀξία τῆς ἀσκήσεως καί τότε γευόμαστε ἔστω καί στό ἐλάχιστο τίς μοναδικές στιγμές πού λαχταροῦσαν οἱ θεῖοι πατέρες μας, βιώνοντας τή νηστεία, τήν ἀγρυπνία καί τήν προσευχή, ἀλλά συνάμα καί τό θάρρος τῶν μαρτύρων καί ὁμολογητῶν! Αὐτός ὁ ἀγώνας γιά τήν ἐν Χριστῷ ζωή ἀποτελεῖ καί τόν σκοπό τῆς ζωῆς μας.

Εἰλικρίνεια λοιπόν, ἀγαθή διάθεση, καί διακριτική ἄσκηση (μέ τήν ἄδεια τοῦ πνευματικοῦ μας), καί κυρίως ἱερός ἐνθουσιασμός, εἶναι αὐτά τά στοιχεῖα πού νοηματοδοτοῦν τόν ἀγώνα τῆς ταπεινώσεως μέσα στό στάδιο τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, ἀλλά καί σέ ὅλη μας τή ζωή.

Ἀγώνας λοιπόν. Ἀγώνας καί πάντα μπροστά. Ἀγώνας καί πάντα ψηλά!

Καί ἄς γνωρίζεις ἀδελφέ μου ὅτι, ὅταν ἁπλώνεις τά χέρια σου νά πιάσεις τ’ ἄστρα, μπορεῖ βέβαια νά μή τά φτάσεις, μά εἶναι σίγουρο πώς δέν θά καταλήξεις νά κρατᾶς μία χούφτα λάσπη.

Ἀμήν.