Η έννοια του σεβασμού σήμερα

Ένα θέμα στο οποίο αντιδρούν κυρίως οι νέοι είναι το θέμα: «σεβασμός». Όμως εκφράζει κάτι βαθύ και πλατύ, που δεν αφορά μόνο τους νέους, γι’ αυτό ας προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το νόημά του.

Το αίσθημα του σεβασμού είναι θρησκευτικής φύσεως. Είναι το δέος. 
Η αίσθηση του μεγαλείου και της αγιότητας του Θεού. Από τον σεβασμό αυτό παράγεται ένας δευτερογενής, ας πούμε, σεβασμός: ο σεβασμός προς τον άνθρωπο. 
Ο σεβασμός της προσωπικότητας και αξιοπρέπειας, της ελευθερίας του ανθρώπου που είναι εικόνα Θεού.

Αυτός ο σεβασμός είναι απαραίτητος στις σχέσεις μας με τους άλλους και εκδηλώνεται πρακτικά με διάφορες μορφές στην καθημερινή μας ζωή.

1.Σεβασμός της γνώμης του άλλου

Μπορώ να αγωνιστώ ενάντια στη γνώμη του άλλου, όταν πιστεύω ότι η γνώμη του άλλου είναι λανθασμένη. Έχω το δικαίωμα και το καθήκον, σε μερικές περιπτώσεις να υπερασπιστώ την αλήθεια απέναντι στον άλλο. Αλλά αυτό θα γίνει με σεβασμό, με την αίσθηση δηλαδή ότι δεν έχω να κάνω με μια φράση ενός βιβλίου, αλλά έχω να κάνω μ’ έναν άνθρωπο που έχει την α΄ ή β΄ γνώμη. Όταν βλέπω ,ότι πλανάται, μου επιτρέπεται να τον πολεμήσω, αλλά τίμια. Δεν έχω δικαίωμα ούτε να τον εξαπατήσω, ούτε να τον διαπομπεύσω, χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, ούτε να τον εκβιάζω με οποιονδήποτε τρόπο ν’ αλλάξει γνώμη.

2. Σεβασμός της προσωπικής ζωής του άλλου

Δηλαδή, σεβασμός τη περιοχής εκείνης όπου ζει κανείς με τον εαυτό του ή με την οικογένεια του, τα πρόσωπα που αγαπά, τους δικούς του και τους φίλους του. Ο σεβασμός αυτής της σφαίρας είναι κάτι που σήμερα όλο και περισσότερο παραμερίζεται. Γιατί παντού επικρατεί μια τάση για δημοσιότητα. Έχουμε μια μανία να εισχωρούμε εκεί που θα έπρεπε να σταματάμε.

Μας διακρίνει μια νοσηρή περιέργεια που ηδονίζεται να ξεσκεπάζει, να διαπομπεύει και να ντροπιάζει. Και σ’ αυτό βοηθούν τα σύγχρονα τεχνικά μέσα. Και αυτή τη νοσηρή τάση εκμεταλλεύονται εκείνοι, που κρύβονται πίσω από το θέαμα ή το έντυπο με σκοπό το κέρδος και την εμπορική επιτυχία. Έτσι επικρατεί μια ατμόσφαιρα πλήρους ελλείψεως σεβασμού για κάθε τί το προσωπικό.

3. Σεβασμός στις ανθρώπινες σχέσεις

Αλλά και σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις ο σεβασμός είναι η εγγύηση για να διατηρούν οι σχέσεις αυτές την ανθρωπιά τους. Π.χ. όταν ένα ζευγάρι φθάνει στο σημείο να μην αισθάνεται κατανόηση και ασφάλεια ο ένας κοντά στον άλλο, τότε υπάρχει αιτία να ερευνήσουμε μήπως έλειψε ο σεβασμός και μεταχειρίζονται ο ένας τον άλλο σαν κάποιο αντικείμενο.

Ή όταν διαλύεται μια φιλία, πρέπει να διερωτηθούμε μήπως έλειψε ο σεβασμός. Απ’ αυτόν τον σεβασμό προέρχεται αυτό που ονομάζουμε ευγένεια. Γιατί γνήσια ευγένεια είναι η έκφραση σεβασμού στην ανθρώπινη προσωπικότητα, η οποία συμβάλλει ώστε οι άνθρωποι να μην αλληλοτραυματίζονται.

4. Άλλες μορφές σεβασμού

 













Υπάρχουν όμως και μερικές άλλες μορφές σεβασμού. Είναι ο σεβασμός μπροστά στο μεγαλείο, στις μεγάλες προσωπικότητες και δημιουργίες. 
Εδώ όμως υπάρχει μια διαφοροποίηση. 
Εύκολα αναγνωρίζουμε, θαυμάζουμε και σεβόμαστε τις μεγάλες δημιουργίες στην τέχνη, στην επιστήμη κ. α , αλλά δύσκολα αναγνωρίζουμε τους μεγάλους ανθρώπους.
Αυτούς δεν τους σεβόμαστε, τους φθονούμε. 
Για να αναγνωρίζεις κάποιον μεγάλο, πρέπει να είσαι και εσύ μεγάλος. Μεγάλος στην καρδιά!

Αλλά υπάρχει κι ένας σεβασμός εκ διαμέτρου αντίθετος. Είναι ο σεβασμός μπροστά στον αδύνατο, τον ανυπεράσπιστο, τον άπειρο.
Ο σεβασμός π.χ. στο παιδί. Άραγε πόσοι σκέφτονται σήμερα αυτόν τον σεβασμό; Πόσοι σκέφτονται τις ολέθριες επιπτώσεις που δέχονται τα παιδιά και οι νέοι σήμερα από τόσες κατευθύνσεις;

Συνηθίζουμε να απαιτούμε σεβασμό από τους νέους. Αλλά πηγή του σεβασμού των νέων προς τους μεγαλύτερους είναι ο σεβασμός των μεγαλυτέρων προς την προσωπικότητα των νέων. 
Εάν οι γονείς δεν σέβονται τα παιδιά τους, πώς μπορούν να εμπνεύσουν ή ν’ αξιώσουν σεβασμό απ’ αυτά;

Ο Ευαγγελικός λόγος παραγγέλλει: «μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων….ὧν ἀναθεωροῦντες τήν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς, μιμεῖστε τήν πίστην…» (Εβρ.13,7). Αν οι νεώτεροι «αναθεωρούν», εξετάζουν «την έκβασιν της αναστροφής», τη ζωή και νοοτροπία, «των ηγουμένων» και δεν βρίσκουν τίποτα άξιο μιμήσεως, πώς θα ζητήσουμε το σεβασμό τους ;

Αυτά τα ερωτήματα είναι βασικά που πρέπει να μας απασχολούν σοβαρά. 
Γιατί ο Θεός, πρώτα Εκείνος σέβεται τον άνθρωπο, την ελευθερία του, την αξιοπρέπεια του.
Πριν, λοιπόν, ζητήσουμε τον σεβασμό των άλλων, ας αναρωτηθούμε : εγώ σέβομαι τους άλλους; 
Βλέπω τον καθένα ως εικόνα του Θεού, που αξίζει τον σεβασμό μου, μόνο και μόνο γιατί είναι άνθρωπος;

Αλλά γεννιέται και ένα άλλο αμφίπλευρο ερώτημα: είναι δυνατό να σέβομαι πραγματικά την εικόνα, τον άνθρωπο, όταν δεν σέβομαι το πρότυπο, τον Θεό, και είναι δυνατό να σέβομαι το Θεό, όταν δεν σέβομαι τον άνθρωπο;

Το ερώτημα αυτό το αφήνουμε ανοικτό.

Ας απασχολήσει σοβαρά τη σκέψη μας...