«Θεόδωρος Πάγκαλος: τι ενδιαφέρον όνομα!»

Την φράση «Θεόδωρος Πάγκαλος: τι ενδιαφέρον όνομα!», συνήθιζε να λέει ο ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης. Βεβαίως αναφερόταν στον παππού του σημερινού αντιπροέδρου της, ευφημιστικώς λεγόμενης, ελληνικής κυβερνήσεως. Ο Καβάφης, με την διακριτική δηκτικότητά του και την νόστιμα καρυκευμένη ειρωνεία του, μεμφόταν τον βίο και την πολιτεία του πολύπλαγκτου στρατηγού Θεόδωρου Πάγκαλου, ο οποίος, επιβεβαίωσε τον αείχλωρο αρχαίο λόγο «προς γαρ το τελευταίο εκβάν έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται». Δηλαδή: ένα συμβάν καθορίζει και την προηγούμενη ζωή σου. Πολλοί άνθρωποι έχασαν την υπόληψη και την αξιοπρέπειά τους, βυθίστηκαν στην ντροπή, λέρωσαν το καλό όνομά τους, εξαιτίας μιας πράξης. Η πράξη αυτή ήταν και η τελευταία τους, έκτοτε χάθηκαν, λοιδορούμενοι.

Ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος, πριν από το «τελευταίο εκβάν», διακρίθηκε ως αξιωματικός στους Βαλκανικούς Πολέμους, ακραιφνής βενιζελικός, προσχώρησε στο Κίνημα της Θεσσαλονίκης. Μετά τις καταστρεπτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 και την επάνοδο του βασιλιά Κωνσταντίνου, αποστρατεύτηκε. Το 1922 έλαβε μέρος στην Επανάσταση των Πλαστήρα, Γονατά και του αντιπλοιάρχου Φωκά, επανελθών στην ενεργό υπηρεσία. Τον Δεκέμβριο του 1922 τοποθετήθηκε αρχιστράτηγος της συγκροτηθείσης τότε Στρατιάς του Έβρου. Εκεί με υπεράνθρωπες προσπάθειες κατόρθωσε να συγκροτήσει, εν μέσω ερειπίων και καταστροφής, αξιόμαχο στράτευμα. Τούτο συνετέλεσε τα μέγιστα στην σύναψη της συνθήκης της Λωζάννης. Λειτούργησε, η στρατιά του Έβρου, ως ανάχωμα στις ορέξεις του αιμοσταγούς Κεμάλ. Μέχρι το 1925, ο Θεόδωρος Πάγκαλος αναλαμβάνει, την ταραγμένη εκείνη περίοδο, διάφορα υπουργεία. Στις 4 Ιανουαρίου του 1926, πρωθυπουργός ων, κήρυξε την δικτατορία, ενώ στις 5 Απριλίου του 1926 εξελέγη και πρόεδρος της Δημοκρατίας, διατηρώντας ταυτόχρονα και την πρωθυπουργία. Έμεινε στην εξουσία ως τις 22 Αυγούστου του 1926, τον ανέτρεψε ο Κονδύλης, ενώ ο ίδιος παραθέριζε στις Σπέτσες. Ο Πάγκαλος συνελήφθη, προφυλακίστηκε στο φρούριο Ιτζεδίν της Κρήτης, μέχρι τον Ιούλιο του 1928. (Τον αποφυλάκισε ο Βενιζέλος). Από τότε ως το 1952 που πέθανε στην Κηφισιά, δεν ασχολήθηκε με τα κοινά, ξεχάστηκε η όποια προσφορά του, πριν από την δικτατορία. (Τα πριν υπάρξαντα). Τους λίγου μήνες όμως που… δικτατόρευσε, πρόλαβε να πράξει και αρκετά σπουδαιογελοία. Εκτός του γνωστού «ελληνοβουλγαρικού επεισοδίου», που στοίχησε χρήμα και κύρος στην Ελλάδα, λόγω σπασμωδικών και ερασιτεχνικών ενεργειών του Πάγκαλου, κάποια μέτρα που έλαβε για να «αναμορφώσει» και να σώσει από τον «ηθικό κατήφορο» την κοινωνία (γνώρισμα όλων των εθνοσωτήρων) προκάλεσαν την θυμηδία του λαού, διασκεδάζοντάς τον, τρόπον τινά, κατά τα δύστυχα εκείνα χρόνια.

«Η δικτατορία του Πάγκαλου» γράφει ο Αλέξανδρος Σβώλος, λίγα χρόνια μετά την ανατροπή της, «εγελοιοποίησεν εαυτήν διά των ανερμάτιστων και αλλοπρόσαλλων της πράξεων, αλλά εζημίωσεν όσον ηδύνατο την χώραν, διότι, όπως συνήθως συμβαίνει εις τας δικτατορίας διέφθειρε τα πολιτικά ήθη».

(Αλλοπρόσαλλος, ανερμάτιστος, σπασμωδικός, «η περιφρόνησή του προς τις συμβουλές των διπλωματών και οι σπασμωδικές προσωπικές του παρεμβάσεις αποτέλεσαν εγγύηση αποτυχίας» σημειώνεται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, της εκδοτικής Αθηνών, στον ΙΕ’ τόμο, σελίδα 294, και εξηγεί κάποια «χαρίσματα» με τα οποία είναι προικισμένος και ο… προκομμένος εγγονός).

Στην ιστορία όμως έμεινε το διαβόητο μέτρο του για τις φούστες των γυναικών. Διαβάζουμε:

«Κατόπιν διαταγής του Προέδρου της Κυβερνήσεως, καταρτίζεται και υποβάλλεται εις το υπουργείον Εσωτερικών, προς έγκρισιν, αστυνομική διάταξις δι’ ης απαγορεύονται αι κονταί φούσται των γυναικών. Το κατώτατον άκρον της φούστας δέον να απέχη από του εδάφους 30 εκατοστά του μέτρου. Εις τον περιορισμόν τούτον υπάγονται άπασαι αι γυναίκες από του 12ου έτους και άνω. Αι παραβάτισσες θα παραπέμπωνται εις το επ’ αυτοφώρω πταισματοδικείον, συνυπεύθυνοι θα είναι και οι γονείς αυτών. Η εφαρμογή θα αρχίση από 15 Δεκεμβρίου».

Και κυκλοφορούσαν οι καημένοι αστυνομικοί με μεζούρες στο χέρι και μετρούσαν τις φούστες των αποσβολωμένων γυναικών, σε μια εποχή που μακαρίζεται βεβαίως σε σύγκριση με την τωρινή.

Αυτά για τον παππού. Ο πληθωρικός εγγονός του τώρα, το οποίο φορτωθήκαμε τριάντα χρόνια τώρα και υπομένουμε, προς το παρόν, αγογγύστως τις ανοησίες του. Τριάντα τόσα χρόνια υπάρχουν κομματικά υποζύγια, που τον ψηφίζουν, για να μπορεί να εξευτελίζει τον λαό μας, δημοκρατικώς.

Τριάντα χρόνια τώρα ο ίδιος και αρκετά άλλα μηδενικά και… κουλούρια (το μηδέν το λέμε, στην σχολική γλώσσα, και κουλούρι), λεηλατούν την ψυχή μας και διαγουμίζουν τον ιδρώτα του λαού μας.

Ξεθυμασμένο απολειφάδι του παρελθόντος ο αντιπρόεδρος, οψίγαμος καλοπερασάκιας, εμπαίζει και περιφρονεί, την φρικιαστική τούτη «εθνική» στιγμή, τον λαό, αποκαλύπτοντας τον αληθινό χαρακτήρα του.

Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς από τις παφλάζουσες μεγαληγορίες του, που κατά καιρούς εκτοξεύει, βάλλοντας επί δικαίων και αδίκων. Το «όλοι μαζί τα φάγαμε». «Τους κοπρίτες», που ο ίδιος και οι ομόφρονές του παράσιτοι, διόρισαν στο Δημόσιο, το «ένα μάτσο αδαών χωριατών» όπως ονόμασε, ο βλάσφημος, τους αγωνιστές του ’21. Ασύδοτος, αχαλίνωτος, κρυμμένος πίσω από την βουλευτική ασυλία-ατιμωρησία, εικονίζει την Ελλάδα που μας αηδιάζει, την ανυπόληπτη και κουτοπόνηρη. Γνωρίζουμε όλοι μας, πως 30 τόσα χρόνια, έπαιρνε υψηλά αξιώματα για να σφραγίζει το στόμα του, να μην αμολάει την χολερική κριτική του για το «άγιο» κόμμα,

το κόμμα της φαυλοκρατίας. Έγραφε ο Ροϊδης, ο οξυδερκής ανατόμος της φαυλοκρατίας του καιρού του: «Ουδεμία κυβέρνησις δύναται να υπάρξη εν Ελλάδι χωρίς να αγοράση την αναγκαίαν προς ύπαρξιν αυτής πλειοψηφίαν… δι’ ολοκλήρου του προϋπολογισμού και διά δανείων ακόμη. Εκ της ανέκαθεν καθιερωθείσης τοιαύτης διαθέσεως του ελληνικού προϋπολογισμού αδύνατον είναι να υπεξαιρεθεί το παραμικρόν προς οιονδήποτε κοινωφελή σκοπόν. Διότι πάσαν τοιαύτην απόπειραν ήθελεν ακολουθήσει την επομένην απώλεια της πλειοψηφίας ή επανάστασης των δικαιουμένων να τρέφωνται δημόσια δαπάνη, ων η αγέλη αποτελεί την μόνην αξιόμαχον δύναμιν εν Ελλάδι». («Άπαντα», εκδ. «σύλλογος προς διάδοση Ωφ. Βιβλίων», τ.Β’, σελ. 73).

Όσο τις τύχες αυτού του τόπου, της πατρίδας μας, τις καθορίζουν «αξιόμαχες αγέλες», ολιγοφρενείς ζητωκραυγαστές της κλεπτοκρατίας, θα αναθρώσκουν και θα ξεβράζονται Πάγκαλοι και Γιωργάκηδες και Βουλγαράκηδες και λοιποί –άκηδες, «οι ανθρωποκάμπιες», όπως λέει Κόντογλου, «που μαράζωσαν το ολόδροσο δέντρο της φυλής μας».

Τουλάχιστον ο παππούς Πάγκαλος, συναισθανόμενος το λάθος του, αποτραβήχτηκε στη σιωπή. Καυχόταν ως το τέλος της ζωής του διότι, όπως είπε στην απολογία του για την εκτροπή, «εφύλαξε τις Θερποπύλες του Έβρου» και δεν τον έτυπτε η συνείδησίς του για τίποτε. Για τον εγγονό ισχύει το ευαγγελικό «επαχύνθη η καρδία» του ανθρώπου τούτου… 

Δημήτρης Νατσιός