Η εικόνα του Άγιου Βασίλη, όπως καθιερώθηκε με τον κόκκινο σκούφο, την άσπρη γενειάδα και τα ροδαλά μάγουλα δεν είναι τίποτα άλλο από δημιούργημα διαφήμισης.
Το 1931, ο καλλιτέχνης Haddon Sundblom εντέλλεται από την εταιρεία Coca Cola να δημιουργήσει τη χριστουγεννιάτικη διαφημιστική καμπάνια της εταιρείας, με πρωταγωνιστή τον Άγιο των Χριστουγέννων, τον Saint Nicholas (Άγιο Νικόλαο). Ο Sundblom είχε, όμως, τη φαεινή ιδέα να προβάλει μια πιο ανθρώπινη, οικεία και ζεστή εικόνα, γι' αυτό αντί της αναπαράστασης της εικόνας του λεπτοκαμωμένου Άγιου Νικόλαου, επέλεξε ένα φίλο του για... μοντέλο και συγκεκριμένα, τον Lou Prentice, ένα συνταξιούχο πωλητή, ο οποίος ήταν ψηλός και... κοιλαράς. Έκανε, λοιπόν, τον Santa Claus κατ΄ εικόνα και καθ' ομοίωσιν του φίλου του Lou. Δηλαδή, υπέρβαρο, με ροδοκόκκινα μάγουλα και λευκή γενειάδα, ενώ τον έντυσε με κόκκινο κουστούμι και σκούφο, τα χρώματα δηλαδή της Coca Cola.
Τέλη της δεκαετίας του 1940, ο Lou Prentice πεθαίνει και ο Haddon Sundblom χρησιμοποιεί τον εαυτό του πλέον ως μοντέλο για να προσθέσει στη μορφή του Santa κι άλλα στοιχεία.
Η καμπάνια της Coca Cola είχε τεράστια επιτυχία. Έκανε το γύρο του κόσμου και η εικόνα του Santa Claus καθιερώθηκε ως σήμερα, 75 χρόνια μετά τη δημιουργία του, με τη μορφή του Lou Prentice και του Haddon Sundblom. Σε κάθε χώρα, η μορφή αυτή ταυτίστηκε με τον Άγιο που γιορτάζεται κατά τις γιορτές των Χριστουγέννων. Στη χώρα μας, ταυτίστηκε με τον Άγιο Βασίλη, ή καλύτερα, τον Μέγα Βασίλειο, ο οποίος γιορτάζει την 1η Ιανουαρίου.
Ο δικός μας Άγιος
Όπως εξηγεί ο θεολόγος Θεόδωρος Κυριακού, ο Μέγας Βασίλειος της Ορθοδοξίας, ουδεμία σχέση έχει με τον Santa Claus. Ο δικός μας Άγιος Βασίλης υπήρξε άγιος των γραμμάτων, μεγάλος πατέρας της Εκκλησίας, αρχιεπίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκίας, ασκητικός και αδύνατος και όχι πρόσωπο καλοπέρασης και ευτραφής, όπως παρουσιάζεται στη διαφήμιση. Δεν μοίραζε δώρα στα παιδιά, αλλά αγάπη και γνώση.
"Ο Santa Claus είναι δημιούργημα της ξέφρενης καταναλωτικής, δυτικής κουλτούρας", αναφέρει ο κ. Κυριακού, σε αντίθεση με τον Μέγα Βασίλειο, ο οποίος χαρακτηρίζεται για τη φιλανθρωπική του δράση. "Μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς, ήταν ελεήμονας και έτρεφε χιλιάδες ανθρώπους που είχαν ανάγκη". Ίδρυσε, μάλιστα, ολόκληρη πόλη, την Βασιλειάδα, η οποία περιείχε ιδρύματα για ανακούφιση των ασθενών. Έφυγε για την άνω Ιερουσαλήμ σε ηλικία 49 ετών και επειδή πέθανε την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ. καθιερώθηκε να γιορτάζεται την Πρωτοχρονιά. Ο Μέγας Βασίλειος, έχει όμως και οπτικές διαφορές από τον Santa Claus. Πέραν του ότι ήταν λεπτοκαμωμένος λόγω της ασκητικής ζωής που έκανε, ήταν και μελαχρινός με σκούρα μάτια, σε αντίθεση με τον Santa που είναι γαλανομάτης.
Το έθιμο της βασιλόπιτας
Τα περισσότερα από τα έθιμα των Χριστουγέννων είναι ξενόφερτα. Ένα ωστόσο έθιμο, το οποίο διατηρούμε μέχρι σήμερα, αυτό της βασιλόπιτας, είναι ορθόδοξο και το ξεκίνησε, μάλιστα, ο ίδιος ο Μέγας Βασίλειος. Σύμφωνα με τον θεολόγο Θεόδωρο Κυριακού, ο τότε Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας, επέστρεφε τα χρήματα που καλείτο να πληρώσει το ποίμνιό του από τη διοίκηση σε ράβδους χρυσού. Με στόχο να μην αδικήσει κανένα, τοποθετούσε τις ράβδους μέσα σε πίτες και τις διένειμε τυχαία σε όλα τα νοικοκυριά, έτσι ώστε να μην γνωρίζει ούτε ο ίδιος, αλλά ούτε και κανείς άλλος ποιος πήρε την πιο μεγάλη ράβδο.
Ο άνθρωπος που έδωσε μορφή στον Santa
Ο Haddon Sundblom γεννήθηκε το 1899 στις Ηνωμένες Πολιτείες, η καταγωγή του, όμως, ήταν σουηδική. Σπούδασε ζωγραφική και ασχολήθηκε για χρόνια με τη ζωγραφική σε γυαλί. Το 1925, μια περίοδο κατά την οποία ανθεί η διαφήμιση στην Αμερική, ιδρύει διαφημιστική εταιρεία μαζί με δύο φίλους του καλλιτέχνες, την "Stevens, Sundblom and Henry". Ακολούθησε η συνεργασία του με την Coca Cola για να γευτεί την απόλυτη επιτυχία το 1931 με τη χριστουγεννιάτικη διαφημιστική καμπάνια, η οποία καθιέρωσε τον Santa Claus ως ευτραφή με ροδαλά μάγουλα. Ο Sundblom συνήθιζε να χρησιμοποιεί γνωστούς, φίλους και συγγενείς του ως μοντέλα για τις δημιουργίες του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η σύζυγός του Ελίζαμπεθ, η οποία υπήρξε το μοντέλο του για να δημιουργήσει τη γυναίκα του Santa Claus, τη Mrs Claus στις διαφημίσεις της Coca Cola. Οι τρεις κόρες του, τα δεκαπέντε εγγόνια του, γείτονες και φίλοι του, φιλοξενήθηκαν κατά διαστήματα στις δημιουργίες του, άλλοτε ως βοηθοί του Santa, και άλλοτε ως μέλη οικογένειας που ανέμεναν ανήμερα των Χριστουγέννων τον Santa να εμφανιστεί με δώρα. Το 1964, δημιουργεί τις τελευταίες χριστουγεννιάτικες διαφημίσεις με πρωταγωνιστή τον Santa για λογαριασμό της Coca Cola, αφού την εποχή εκείνη η εταιρεία αποφασίζει να επικεντρωθεί περισσότερο στην ηλεκτρονική, παρά στην έντυπη διαφήμιση. Ο Sundblom πέθανε στις 10 Μαΐου 1976, ενώ ζωγράφιζε τον Χριστό.
Το 1931, ο καλλιτέχνης Haddon Sundblom εντέλλεται από την εταιρεία Coca Cola να δημιουργήσει τη χριστουγεννιάτικη διαφημιστική καμπάνια της εταιρείας, με πρωταγωνιστή τον Άγιο των Χριστουγέννων, τον Saint Nicholas (Άγιο Νικόλαο). Ο Sundblom είχε, όμως, τη φαεινή ιδέα να προβάλει μια πιο ανθρώπινη, οικεία και ζεστή εικόνα, γι' αυτό αντί της αναπαράστασης της εικόνας του λεπτοκαμωμένου Άγιου Νικόλαου, επέλεξε ένα φίλο του για... μοντέλο και συγκεκριμένα, τον Lou Prentice, ένα συνταξιούχο πωλητή, ο οποίος ήταν ψηλός και... κοιλαράς. Έκανε, λοιπόν, τον Santa Claus κατ΄ εικόνα και καθ' ομοίωσιν του φίλου του Lou. Δηλαδή, υπέρβαρο, με ροδοκόκκινα μάγουλα και λευκή γενειάδα, ενώ τον έντυσε με κόκκινο κουστούμι και σκούφο, τα χρώματα δηλαδή της Coca Cola. Τέλη της δεκαετίας του 1940, ο Lou Prentice πεθαίνει και ο Haddon Sundblom χρησιμοποιεί τον εαυτό του πλέον ως μοντέλο για να προσθέσει στη μορφή του Santa κι άλλα στοιχεία.
Η καμπάνια της Coca Cola είχε τεράστια επιτυχία. Έκανε το γύρο του κόσμου και η εικόνα του Santa Claus καθιερώθηκε ως σήμερα, 75 χρόνια μετά τη δημιουργία του, με τη μορφή του Lou Prentice και του Haddon Sundblom. Σε κάθε χώρα, η μορφή αυτή ταυτίστηκε με τον Άγιο που γιορτάζεται κατά τις γιορτές των Χριστουγέννων. Στη χώρα μας, ταυτίστηκε με τον Άγιο Βασίλη, ή καλύτερα, τον Μέγα Βασίλειο, ο οποίος γιορτάζει την 1η Ιανουαρίου.
Ο δικός μας Άγιος Όπως εξηγεί ο θεολόγος Θεόδωρος Κυριακού, ο Μέγας Βασίλειος της Ορθοδοξίας, ουδεμία σχέση έχει με τον Santa Claus. Ο δικός μας Άγιος Βασίλης υπήρξε άγιος των γραμμάτων, μεγάλος πατέρας της Εκκλησίας, αρχιεπίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκίας, ασκητικός και αδύνατος και όχι πρόσωπο καλοπέρασης και ευτραφής, όπως παρουσιάζεται στη διαφήμιση. Δεν μοίραζε δώρα στα παιδιά, αλλά αγάπη και γνώση.
"Ο Santa Claus είναι δημιούργημα της ξέφρενης καταναλωτικής, δυτικής κουλτούρας", αναφέρει ο κ. Κυριακού, σε αντίθεση με τον Μέγα Βασίλειο, ο οποίος χαρακτηρίζεται για τη φιλανθρωπική του δράση. "Μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς, ήταν ελεήμονας και έτρεφε χιλιάδες ανθρώπους που είχαν ανάγκη". Ίδρυσε, μάλιστα, ολόκληρη πόλη, την Βασιλειάδα, η οποία περιείχε ιδρύματα για ανακούφιση των ασθενών. Έφυγε για την άνω Ιερουσαλήμ σε ηλικία 49 ετών και επειδή πέθανε την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ. καθιερώθηκε να γιορτάζεται την Πρωτοχρονιά. Ο Μέγας Βασίλειος, έχει όμως και οπτικές διαφορές από τον Santa Claus. Πέραν του ότι ήταν λεπτοκαμωμένος λόγω της ασκητικής ζωής που έκανε, ήταν και μελαχρινός με σκούρα μάτια, σε αντίθεση με τον Santa που είναι γαλανομάτης.
Ο μύθος του Santa
Ο Santa Claus δεν είναι άλλος από τον δικό μας Άγιο Νικόλαο ενωμένο όμως με μύθους βορειοευρωπαϊκούς. Ο Άγιος Νικόλαος, επίσκοπος Μύρων της Μικράς Ασίας, ήταν ο άγιος των φτωχών, των απόρων κοριτσιών, των παιδιών και των ναυτικών. Έγινε πολύ γνωστός στην Ευρώπη μετά την κοίμησή του το 345 μ.Χ. Οι προτεστάντες στη συνέχεια δεν τον τιμούσαν, γιατί γενικά αρνούνται την τιμή προς τους αγίους. Όμως, είχε ριζώσει η φήμη του στη Γερμανία και Ολλανδία, γι' αυτό και παρέμεινε σαν φιγούρα της λαϊκής φαντασίας. Όταν οι Ολλανδοί μετέφεραν την ιδέα του Αγίου Νικολάου στην Αμερική τον 17ο αιώνα, παρουσιάστηκε σιγά-σιγά σαν καλοκάγαθος παππούς. Και το 1809 παρουσιάστηκε με τη μορφή του Άη Βασίλη να έρχεται πάνω σε άλογο την παραμονή της γιορτής του Αγίου Νικολάου. Με τον καιρό, η γιορτή του επειδή συνδέθηκε με δώρα προς τα παιδιά μετακινήθηκε την 1η Ιανουαρίου. Η μορφή του Αγίου Νικολάου στη συνέχεια αναμείχθηκε με γερμανικούς και σκανδιναβικούς μύθους και κατέληξε να πετάει με έλκηθρο, να έχει για βοηθούς ξωτικά και να κατεβαίνει από καμινάδες, για να έρθει τελικά ο Haddon Sundblom το 1931 και να δώσει την τελική του εικόνα, όπως την ξέρουμε σήμερα.
Ο Santa Claus δεν είναι άλλος από τον δικό μας Άγιο Νικόλαο ενωμένο όμως με μύθους βορειοευρωπαϊκούς. Ο Άγιος Νικόλαος, επίσκοπος Μύρων της Μικράς Ασίας, ήταν ο άγιος των φτωχών, των απόρων κοριτσιών, των παιδιών και των ναυτικών. Έγινε πολύ γνωστός στην Ευρώπη μετά την κοίμησή του το 345 μ.Χ. Οι προτεστάντες στη συνέχεια δεν τον τιμούσαν, γιατί γενικά αρνούνται την τιμή προς τους αγίους. Όμως, είχε ριζώσει η φήμη του στη Γερμανία και Ολλανδία, γι' αυτό και παρέμεινε σαν φιγούρα της λαϊκής φαντασίας. Όταν οι Ολλανδοί μετέφεραν την ιδέα του Αγίου Νικολάου στην Αμερική τον 17ο αιώνα, παρουσιάστηκε σιγά-σιγά σαν καλοκάγαθος παππούς. Και το 1809 παρουσιάστηκε με τη μορφή του Άη Βασίλη να έρχεται πάνω σε άλογο την παραμονή της γιορτής του Αγίου Νικολάου. Με τον καιρό, η γιορτή του επειδή συνδέθηκε με δώρα προς τα παιδιά μετακινήθηκε την 1η Ιανουαρίου. Η μορφή του Αγίου Νικολάου στη συνέχεια αναμείχθηκε με γερμανικούς και σκανδιναβικούς μύθους και κατέληξε να πετάει με έλκηθρο, να έχει για βοηθούς ξωτικά και να κατεβαίνει από καμινάδες, για να έρθει τελικά ο Haddon Sundblom το 1931 και να δώσει την τελική του εικόνα, όπως την ξέρουμε σήμερα.
Το έθιμο της βασιλόπιτας Τα περισσότερα από τα έθιμα των Χριστουγέννων είναι ξενόφερτα. Ένα ωστόσο έθιμο, το οποίο διατηρούμε μέχρι σήμερα, αυτό της βασιλόπιτας, είναι ορθόδοξο και το ξεκίνησε, μάλιστα, ο ίδιος ο Μέγας Βασίλειος. Σύμφωνα με τον θεολόγο Θεόδωρο Κυριακού, ο τότε Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας, επέστρεφε τα χρήματα που καλείτο να πληρώσει το ποίμνιό του από τη διοίκηση σε ράβδους χρυσού. Με στόχο να μην αδικήσει κανένα, τοποθετούσε τις ράβδους μέσα σε πίτες και τις διένειμε τυχαία σε όλα τα νοικοκυριά, έτσι ώστε να μην γνωρίζει ούτε ο ίδιος, αλλά ούτε και κανείς άλλος ποιος πήρε την πιο μεγάλη ράβδο.
Ο άνθρωπος που έδωσε μορφή στον Santa Ο Haddon Sundblom γεννήθηκε το 1899 στις Ηνωμένες Πολιτείες, η καταγωγή του, όμως, ήταν σουηδική. Σπούδασε ζωγραφική και ασχολήθηκε για χρόνια με τη ζωγραφική σε γυαλί. Το 1925, μια περίοδο κατά την οποία ανθεί η διαφήμιση στην Αμερική, ιδρύει διαφημιστική εταιρεία μαζί με δύο φίλους του καλλιτέχνες, την "Stevens, Sundblom and Henry". Ακολούθησε η συνεργασία του με την Coca Cola για να γευτεί την απόλυτη επιτυχία το 1931 με τη χριστουγεννιάτικη διαφημιστική καμπάνια, η οποία καθιέρωσε τον Santa Claus ως ευτραφή με ροδαλά μάγουλα. Ο Sundblom συνήθιζε να χρησιμοποιεί γνωστούς, φίλους και συγγενείς του ως μοντέλα για τις δημιουργίες του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η σύζυγός του Ελίζαμπεθ, η οποία υπήρξε το μοντέλο του για να δημιουργήσει τη γυναίκα του Santa Claus, τη Mrs Claus στις διαφημίσεις της Coca Cola. Οι τρεις κόρες του, τα δεκαπέντε εγγόνια του, γείτονες και φίλοι του, φιλοξενήθηκαν κατά διαστήματα στις δημιουργίες του, άλλοτε ως βοηθοί του Santa, και άλλοτε ως μέλη οικογένειας που ανέμεναν ανήμερα των Χριστουγέννων τον Santa να εμφανιστεί με δώρα. Το 1964, δημιουργεί τις τελευταίες χριστουγεννιάτικες διαφημίσεις με πρωταγωνιστή τον Santa για λογαριασμό της Coca Cola, αφού την εποχή εκείνη η εταιρεία αποφασίζει να επικεντρωθεί περισσότερο στην ηλεκτρονική, παρά στην έντυπη διαφήμιση. Ο Sundblom πέθανε στις 10 Μαΐου 1976, ενώ ζωγράφιζε τον Χριστό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου