"Το κάψιμο του Ιούδα" και τα "παρκερικά" (η "πατσιφικά")

ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Σε όλη την διάρκεια του 19ου αιώνα στην Ευρωπαϊκή πολιτική και κυρίως στην Αγγλική, υπήρχε το περίφημο "δόγμα της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας", που προσπαθούσε να αποτρέψει την διάλυση της ετοιμόρροπης αυτής πολυεθνικής "βαβέλ", καθώς την θεωρούσαν ως το σπουδαιότερο ανάχωμα στην Ρωσική κάθοδο στην Μεσόγειο που καμία Ευρωπαϊκή Χώρα δεν επιθυμούσε. Ο Ελληνικός αλυτρωτισμός του νεαρού Έλληνα Βασιλιά Όθωνα και η Ελληνική επιθετικότητα για την απελευθέρωση των Ελλήνων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία αποτελούσε βασικό εμπόδιο στην επιβολή του "δόγματος της ακεραιότητας" στην Ανατολική Μεσόγειο. Για τους λόγους αυτούς, η Βρετανική εξωτερική πολιτική συνεχώς γινόταν επιθετικότερη έναντι του μικρού Ελληνικού Βασιλείου.

ΟΙ ΙΤΑΜΕΣ ΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΑΞΙΩΣΕΙΣ

Ήδη από το 1839 ο Άγγλος πρεσβευτής Λαυονς είχε ζητήσει από την Ελλάδα να εκχωρήσει τα μικρά νησιά Σαπιεντζα (έναντι Μεθώνης) και Ελαφονήσι (στον Λακωνικό κόλπο!!) στην Βρετανία με το παράλογο επιχείρημα ότι αυτά ανήκαν στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Επτανήσων που τότε βρισκόταν υπό Αγγλική κατοχή. Επίσης οι Βρετανοί ζητούσαν να αποζημιωθεί με 44000 δραχμές και ο Βρετανός υπήκοος "φιλλέλην" Τζώρτζ Φίνλεϊ επειδή το ελληνικό κράτος απαλλοτρίωσε ένα ασήμαντο αγροτεμάχιο του κοντά στον εθνικό κήπο. Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε με ατράνταχτα νομικά επιχειρήματα στις παράλογες αυτές απαιτήσεις.

Η Αγγλική πίεση κατά του Όθωνα αυξανόταν συνεχώς με αιχμή τον βρετανό πρόξενο Λάυονς ο οποίος ήταν σε συνεχή επαφή με Ελληνικές πολιτικές προσωπικότητες της εποχής (Μαυροκορδάτος, Λόντος κτλ) ενώ και με δικές του ενέργειες προετοιμάστηκε η "επανάσταση του 1843". Η συμμετοχή του Λάυονς στις συνομωσίες είναι πασίγνωστη και αποσκοπούσε να πλήξει το κύρος του Όθωνα και να μειώσει την πολιτική του παντοδυναμία. Εκτός αυτών, ο Λάυονς σε Βασιλική χοροεσπερίδα όπου ήταν καλεσμένος, πρόσβαλλε την Ελληνίδα βασίλισσα Αμαλία εσκεμμένα.

Το 1848 όμως επί πρωθυπουργίας του "φιλέλληνος" Πάλμερστον, η Αγγλική πίεση αυξήθηκε διανθισμένη με μια νέα, εντελώς παράλογη αξίωση. Συγκεκριμένα στην Αθήνα τότε, υπήρχε το πασχαλιάτικο έθιμο της καύσης του "Ίούδα", το οποίο όμως η Ελληνική κυβέρνηση απαγόρευσε μετά τα σταθερά διαβήματα της μικρής Εβραϊκής κοινότητας που διέμενε στην Ελληνική πρωτεύουσα, αλλά και του αιτήματος του Γαλλο-εβραίου τραπεζίτη Ρότσιλντ που είχε έρθει στην Αθήνα για επίσκεψη. Ο αθηναϊκός λαός θεώρησε τον Πορτογάλο πρόξενο (αλλού αναφέρεται πως είχε παυτεί από το αξίωμα του για καταχρήσεις) Εβραϊκής καταγωγής Δαυίδ Πατσίφικο, ως προσωπικά υπεύθυνο για την αναστολή του εορτασμού και εισέβαλε στην οικία του, χειροδίκησε εις βάρος του καταστρέφοντας τα έπιπλα του σπιτιού του.

Έτσι λοιπόν η Βρετανία με μια επιθετική διακοίνωση σε ύφος και περιεχόμενο, ζητούσε από την ελληνική Βασιλική κυβέρνηση Κανάρη, τελεσιγραφικως να αποζημιώσει τον Πατσιφικο που είχε και βρετανική υπηκοότητα, για την καταστροφή των επίπλων του σπιτιού του με το ιλιγγιώδες για την εποχή πόσο των 800.000 δραχμών, καθώς ο ίδιος ισχυριζόταν ότι οι εισβολείς του έκλεψαν χρήματα, σημαντικά διπλωματικά έγγραφα, οικογενειακά κειμήλια μεγάλης αξίας, ενώ αξίωνε και 12.500 δρχ για ψυχική οδύνη! Με δεύτερη βιαιότερη διακοίνωση λίγες μέρες μετά, η βρετανική κυβέρνηση ζητούσε και μια έκτακτη αποζημίωση πεντακοσίων λιρών από το Ελληνικό Δημόσιο, για την καθυστέρηση ικανοποίησης όλων αυτών των πολύ λογικών αιτημάτων.

Η ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ

Φυσικά η κυβέρνηση Κριεζη απέρριψε το αποικιοκρατικό αυτό τελεσίγραφο θεωρώντας ότι το θέμα ανήκει στη τακτική Δικαιοσύνη και έτσι στις 18 Ιανουαρίου 1850 ο "γενναίος" βρετανικός στόλος υπό την ηγεσία του "μεγάλου" ναυάρχου Πάρκερ απέκλεισε τον Πειραιά την Σύρο και την Πάτρα με 14 πολεμικά πλοία και 7000 ναύτες, συλλαμβάνοντας πάνω από 200 ελληνικά εμπορικά πλοία ως εγγύηση για την ικανοποίηση των "δίκαιων" και "λογικών" βρετανικών αιτημάτων. Ο λόρδος επί των ναυτικών Άμπερτην σε μια κρίση ειλικρίνειας, παραδέχτηκε πως ο στόλος αυτός ήταν μεγαλύτερος από αυτόν που χάρισε την νίκη στον Νέλσον στο Τραφάλγκαρ!

Το αποτέλεσμα της Βρετανικής βαναυσότητας έφερε τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που επεδίωκε. Όλοι οι Έλληνες ασχέτως των διαθέσεων τους έναντι στο Στέμμα υπό το βάρος των εθνικών προσβολών, ατιμώσεων και ταπεινώσεων συσπειρώθηκαν γύρω από τον βασιλιά Όθωνα. Πολιτική ομοψυχία επικράτησε με πρωταγωνιστή τον υποτιθέμενο αρχηγό του Αγγλικού κόμματος και πολιτικό αντίπαλο του Όθωνα, Μαυροκορδάτο ταχθέντα χωρίς δισταγμό στο πλευρό του Στέμματος. Η κυβέρνησις διεξήγαγε πολεμικό συμβούλιο για να προετοιμάσει την άμυνα της πρωτευούσης μέχρις εσχάτων, οπλαρχηγοί διενεργούσαν στρατολογία στην ελληνική επαρχία "για να πολεμήσουν τους Άγγλους", ενώ ο Όθων προέβαινε σε διπλωματικά διαβήματα στις κυβερνήσεις της Γαλλίας και Ρωσίας με Τρικούπη και Ζωγράφο αντίστοιχα, ζητώντας την επέμβαση τους.

Μετά από στενό αποκλεισμό του Βρετανικού στόλου σαράντα ημερών που έκοψε κάθε επαφή της πολυπάθου Ελλάδος με τον έξω κόσμο (*), εξαθλιώνοντας τον αθηναϊκό λαό και την ελληνική οικονομία, ο ναύαρχος Πάρκερ επέτρεψε να προσαράξει Γαλλικό πλοίο στον Πειραιά με απεσταλμένο τον Βαρόνο Γκρυω για να εξευρεθεί συμβιβαστική λύση. Τις μέρες εκείνες, Βρετανοί αξιωματικοί είχαν την ατυχή ιδέα να επισκεφθούν την εξαθλιωμένη πρωτεύουσα για να "ξεμουδιάσουν" και προπηλακίστηκαν άγρια από τον δυστυχισμένο ελ

ληνικό λαό. Αυτό το επεισόδιο στάθηκε αφορμή για να επαναληφθεί σκληρότερος ο αποκλεισμός από τον Πάρκερ, μη δεχόμενο πλέον κανένα συμβιβασμό.

Ο ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ

Η ελληνική κυβέρνηση πιεζόμενη υπό το φάσμα του λοιμού και της πείνας των Αθηναίων, ήρθε τελικώς σε συμβιβασμό μέσω της Γαλλίας, καταβάλλοντας ως εγγύηση 330.000 δραχμές και έτσι σταμάτησε ο αποκλεισμός. Μερικούς μήνες μετά απεκαλύφθη το παράλογο των βρετανικών απαιτήσεων. Ανεξάρτητη, διορισμένη από την πορτογαλική κυβέρνηση, επιτροπή υπολόγισε το πόσο αποζημίωσης του Πατσιφικο σε 3.750 δρχ. Το κόστος του αποκλεισμού για την ελληνική οικονομία κατά τους ΤΑΙΜΣ του Λονδίνου ανήλθε στο ιλλιγγιώδες ποσό των 30.000.000 δρχ, ενώ το επεισόδιο και η απρόσμενα γενναία στάση του Έλληνα βασιλιά, ανανέωσε (προσωρινά) τα ερείσματα και το γόητρο του Όθωνα στον ελληνικό λαό.

Στην Αγγλία το θέμα συζητήθηκε στην Βουλή των Λόρδων όπου καταδικάστηκε η ενέργεια του πρωθυπουργού, ενώ η Βουλή των Κοινοτήτων αναίρεσε την απόφαση. Ο Πάλμερστον υπερασπίστηκε τις ενέργειές του ενώπιον του Αγγλικού κοινοβουλίου, όχι μόνο για την συγκεκριμένη υπόθεση αλλά για την γενικότερη εξωτερική πολιτική του, που υιοθετούσε την υπεράσπιση οποιουδήποτε Βρετανού πολίτη με όλα τα μέσα, με μια ομιλία πέντε ωρών γνωστή ως Civis Romanus sum(Είμαι Ρωμαίος πολίτης). Η Βασίλισσα Βικτώρια της Αγγλίας απέστειλε σχετικό έγγραφο στον Πρωθυπουργό θεωρώντας τον εν λόγω υπουργό ως κύριο υπαίτιο της εις βάρος της Αγγλίας αποδιδόμενη διεθνή δυσφορία αλλά και κοινοποιώντας την απαγόρευση πλέον οποιασδήποτε ενέργειας επί εξωτερικών σχέσεων χωρίς την προηγούμενη έγκρισή της.

Η ενέργεια της Αγγλίας να αποστείλει στην, μικρή τότε, Ελλάδα τον στόλο της για να επιβάλλει τις απόψεις της σε εντελώς ασήμαντα και δευτερεύοντα διμερή θέματα, έμεινε γνωστή στην παγκόσμια διπλωματική γλώσσα με τον όρο "πολιτική της κανονιοφόρου".

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

(*) Δεν υπήρχε ακόμη οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο στην Ελλάδα. Η αλληλογραφία και το εμπόριο διεξαγόταν τότε, μόνο μέσω θαλάσσης.

ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γ. Ασπρεας, Πολιτική ιστορία της Νεοτέρας Ελλάδος

Βολφ Ζαιντλ, Οι Βαυαροί στην Ελλάδα

Στέφανος Παπαγεωργιου, Το Ελληνικό Κράτος (1821-1909)

Γ. Ρούσσος, Ιστορία της Νεότερης Ελλάδος (1827-1974)

http://el.wikipedia.org/wiki/υπόθεση "Πατσίφικο"

ο ερευνητής της Βέροιας για τα "παρκερικά"

http://ellas2.wordpress.com/υπόθεση "Πατσίφικο"

και το κάτωθι πολύ ενδιαφέρον σχετικό κείμενο που σας συνιστώ να το διαβάσετε

http://www.hellasarmy.gr/hn/history/pasifiko.pdf