Ο άνθρωπος προσπαθεί με τη μόδα να διακριθεί, να ξεχωρίσει από τους άλλους εξομοιούμενος μαζί τους

Στον αιώνα μας έχουν καταρρεύσει πολλές δυναστείες αλλά στη ζωή μας κυριάρχησε ένας νέος δυνάστης, στις ιδιοτροπίες του οποίου υποταζόμαστε αγόγγυστα όλοι. Πρόκειται για τη μόδα.
Στην αλλοτριωτική δύναμη του κοινωνικού αυτού φαινομένου αναφέ­ρεται το εξεταζόμενο θέμα. Με τη λεκτική του αντίφαση («να ξεχωρίσει εξομοιούμενος») επισημαίνει μια μεγάλη κοινωνική αντίφαση : με τη μόδα επιζητούμε να διακριθούμε, να προβληθούμε, να ξεχωρίσουμε, εξομοιού­μενοι με τους άλλους. Γιατί ασφαλώς η μόδα - ο συρμός, όπως έλεγαν οι παλαιότεροι - απαιτεί συμμόρφωση σ' ένα ορισμένο στυλ εμφάνισης, που όσο κι αν είναι εξεζητημένο, δεν παύει να είναι τυποποιημένο.
Οι μεγάλοι δημιουργοί της μόδας, άριστοι γνώστες της ψυχολογίας, άρα και της ανθρώπινης ματαιοδοξίας, επιβάλλουν το ενιαίο σε μια συν­εχή ανανέωση. Οπότε ο άνθρωπος, για να μην υστερήσει, για να μη φανεί καθυστερημένος, απεναντίας μάλιστα για να φανεί περισσότερο προοδευ­μένος, περισσότερο μοντέρνος, αναγκάζεται να τρέχει πίσω από τη μόδα. Κάνει ό,τι του επιβάλλεται. Αλλοτριώνεται μέσα σ' αυτή τη γενική ομοι­ομορφία αλλ' έχει την ψευδαίσθηση ότι ξεχωρίζει, ότι διαφοροποιείται, ενώ απλώς αλλάζει το επίπεδο της τυποποίησης του.
Το οξύμωρο αυτό έχει τόσο πολύ κυριαρχήσει στη ζωή μας και γι' αυτό ο σημερινός άνθρωπος είναι μια διχασμένη προσωπικότητα. Ομοιοποιείται νομίζοντας ότι διαφοροποιείται. Ζητά την πρωτοτυπία στη μί­μηση. Ζητά την ελευθερία στην υποταγή, μια και για εκούσια υποταγή πρόκειται, όταν άσκεφτα κανείς συμμορφώνεται σε υποδείξεις, που αλλοι­ώνουν τα εξωτερικά στοιχεία της εμφάνισής του - όχι πάντοτε προς το καλύτερο.
Και όλα αυτά έχουν δυσάρεστες συνέπειες σ' όλο το φάσμα της ζωής μας. Πρώτα - πρώτα η εκάστοτε μόδα δεν αφήνει πολλά περιθώρια προσωπικής επέμβασης σ' αυτό που η ίδια δημιουργεί. Ο άνθρωπος χάνει βαθμι­αία την εκλεκτική του ικανότητα και συνηθίζει να μιμείται οτιδήποτε καινούργιο, για να μη φανεί καθυστερημένος. Έτσι δέχεται την υπνωτιστική διάβρωση ενός εθισμού, που υπονομεύει σιγά - σιγά την προσωπικότητά του. Δεν είναι αυτός που θά 'θελε να είναι, αλλ' είναι αυτό που θέλει η μόδα.
Και πέρα από αυτό, το αποδεχτό σήμερα, αυτό δηλαδή που θεωρείται σύγχρονο και δηλωτικό μιας ανεξάρτητης, μοντέρνας αντίληψης, θεωρεί­ται μετά από λίγους μήνες ξεπερασμένο, παλαιωμένο και χαραχτηρίζεται σαν γνώρισμα ενός απολιθωμένου, που βρίσκεται πίσω από την εποχή του.
Αυτό ανακλά δυσάρεστα στην οικονομική μας κατάσταση. Οι δημι­ουργοί της μόδας με το να αιχμαλωτίζουν τα γούστα μας αιχμαλωτίζουν το πορτοφόλι μας. Μας κάνουν απλά καταναλωτικά όντα. Όλη μας η δραστηριότητα εξαντλείται σε μια αγωνιώδη προσπάθεια εξεύρεσης χρη­μάτων, για ν' ανταποκριθούμε στις διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις της μόδας ή για να ενημερωθούμε πάνω στις κάθε φορά νέες εξελίξεις και φαινομενικές τροποποιήσεις της. Αυτό όμως εμποδίζει τον άνθρωπο να διαθέσει τον εαυτό του για κάτι ουσιαστικότερο, για κάτι πνευματικότερο, που θα του έδινε δυνατότητα ουσιαστικής διάκρισης.
Η μόδα είναι κοινωνικό φαινόμενο και σαν τέτοιο υπόκειται σε συν­εχή εξέλιξη. Φυσικό είναι ο άνθρωπος να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της μόδας του καιρού του. Αφύσικο όμως είναι να αγωνίζεται για ελευθε­ρίες και από μόνος του να γίνεται αιχμάλωτος του βιομηχανοποιημένου γούστου. Γιατί, ένα πράγμα δεν πρέπει να ξεχνάμε: μόνο ό,τι είναι μον­τέρνο παλιώνει.
Δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι του καιρού μας δεν ξέρουν τι θέλουν. Σπαταλούν χρόνο και δυνάμεις και θυσιάζουν την ψυχική τους υγεία στο βωμό παράλογων επιθυμιών. Πολλές φορές επηρεάζονται από εξωτερικά ερεθίσματα και δε διαμορφώνουν μια αυτοδύναμη προσωπικότητα αλλά μια προσωπικότητα - εκμαγείο.
Έχει σ' αυτό κι η μόδα την ευθύνη της.