ΤΟ ΠΡΟΝΟΜΙΟ ΤΗΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ

..Ή ξαφνική «βλάβη», πού θάλεγε ό Durrenmatt, το απρόσμενο «λάθος» στην καλοασφαλισμένη οχύρωση της ευζωίας του ατόμου μέσα στην «κοινωνία της αφθονίας»: αυτοκινητιστικό δυστύχημα, ή επάρατη αρρώστια, πού αποφεύγουμε και το όνομά της στις κουβέντες μας, κάποιο καρδιακό «επεισόδιο».

Και ή πανοπλία της αυτάρκειας καταρρέει, ή γυμνότητα μας αποδείχνεται σπαραχτική. Ήταν τόσο χαρακτηριστικές όσες νεκρολογίες γράφτηκαν πρόσφατα για ένα λογοτέχνη πού αποδήμησε πρόωρα. «Πιο πεθαμένοι κι' απ' τον πεθαμένο», καθώς σχολίασε ένας φίλος τους νεκρολόγους. Γιατί ο θάνατος είναι σύμπτωμα της ζωής, ο άνθρωπος είναι κιόλας νεκρός όταν έχει εκούσια αρνηθεί τις δυνατότητες του για μετοχή στη ζωή, δηλαδή στην αιωνιότητα.

Αποκλειστικός στόχος του πολιτισμού μας, με όλα τα μέσα κι όλους τους τρόπους, ή εξασφάλιση και ή ευζωία του ατόμου, ή σιγουριά πού δίνουν οι αστραφτερές επιφάνειες των μηχανών, ή δύναμη τους υποταγμένη στην ατομική μας θέληση, ή δύναμη του αποταμιευμένου ή ενεργοποιημένου κεφαλαίου. Κι αυτή ή δύναμη, περισσότερη ή λιγότερη, πρέπει να εκφραστή με την ανάλογη κοινωνική πόζα, τον αέρα της αυτοπεποίθησης, την αδιάκοπη αναμέτρηση στις κοινωνικές συντροφιές, μήπως και υστερήσουμε σε αγέρωχο ύφος και «δύναμη προσωπικότητας».

Για να συμπληρωθεί ή αυτό κατοχύρωση, περισσεύει ίσως ή ψυχολογική ανάγκη και για κάποια «πνευματικότητα», μα στομώνεται κι αυτή με την υιοθέτηση κάποιων από τις τόσες ιδέες πού κυκλοφορούν στην αγορά, με λίγη «πνευματική ανησυχία», τόσο στη μόδα σήμερα, ή με την κοινωνική και πολιτική στράτευση, τους αγώνες για περισσότερα κοινωνικά δικαιώματα.

Και ξαφνικά ή «βλάβη», το απροσδόκητο λάθος, πού ανατρέπει τα δεδομένα, συντρίβει τις δομές της οργανωμένης με τόση επιμέλεια αυτάρκειας. Ό θάνατος χτυπάει κάπου πιο κοντά, συναζόμαστε στην κηδεία, το αγέρωχο ύφος της επιτυχίας μας γίνεται όλο μια αμηχανία, έστω και για λίγα λεπτά ή γύμνια της κοινωνικής μας πόζας φανερώνεται κωμική. Είναι το χάος αναπάντητων ερωτημάτων πού ανοίγεται αδόκητα μπροστά μας, και πού δεν είναι απορίες του μυαλού αυτά τα ερωτήματα, αλλά φοβερά κενά στην ύπαρξή μας. Υπάρξεις διάτρητες, όπως τις εικόνισε ο MOORE, και ποιες ιδέες ή ποια κοινωνική εξασφάλιση μπορεί να πληρώσει το κενό, να αναμετρηθεί με το θάνατο;

Να σου διαβάσουν ΜARCUSE λ.χ. όταν σε κατεβάζουν στη γη, τι νόημα θα είχε, ποιες ιδέες ανθρώπινες μπορούν να αποκαλύψουν το θάνατο σα μέτρο ζωής; Αλλά και πόση τραγικότητα, όταν τα λόγια της πίστης, τα λόγια της αποκεκαλυμμένης αλήθειας πού συνοδεύουν την εκδημεία, δεν έχουν καμία σχέση ούτε με τη ζωή πού βιολογικά διακόπηκε, ούτε με τις γύρω ζωές πού βιολογικά συνεχίζονται. « Τον Κυρίου ή γη και το πλήρωμα αυτής... Ότι συ ει η ζωή και η ανάστασις, Χριστέ ο Θεός». Το σώμα γέρνει στο χώμα, σε μιαν έσχατη εγκατάλειψη στα χέρια του Δημιουργού του, πού είναι αυτός μόνος Ζωή και Ανάσταση.

 Σίγουρα, δεν υπάρχει άλλος πιο οδυνηρός, αλλά και πιο φιλάνθρωπος τρόπος να αναιρεθεί ή σκληρυμένη ατομικότητα, να διαλυθεί ή ταυτισμένη με τη σάρκα αντίσταση του εγώ, να ελευθερωθεί το πρόσωπο του ανθρώπου στις κοσμικές του δυνατότητες, στην αγαπητική του καθολικότητα.

Κι αυτά όλα δεν σημαίνουν καθόλου «δυαλισμό» και «αθανασία της ψυχής» και φιλοσοφικές θεωρίες. Σημαίνουν την πραγματικότητα της ζωοποίησης του θανάτου, την «κατάποσιν του θνητού υπό της ζωής», αυτή την άκρα φιλανθρωπία, πού μεταβάλλει τις δοκιμασίες του θανάτου σε θρίαμβο της προσωπικής ολοκλήρωσης του ανθρώπου. «Άφρον, συ ό σπείρεις, ου ζωοποιείται εάν μη αποθάνη και ό σπείρεις ού το σώμα το γενησόμενον σπείρεις, αλλά γυμνόν κόκκον, ει τύχοι σίτου η τίνος των λοιπών ο δε Θεός αυτώ δίδωσι σώμα καθώς ηθέλησε, και εκάστω των σπερμάτων το ίδιον σώμα. . . Ούτω και η ανάστασις των νεκρών. Σπείρεται εν φθορά, εγείρεται εν αφθαρσία, σπείρεται εν ατιμία, εγείρεται εν δόξη' σπείρεται εν ασθένεια, εγείρεται εν δυνάμει... Και καθώς εφορέσαμεν την εικόνα τον χοϊκού, φορέσομεν και την εικόνα τού επουρανίου».

Άλλα πώς να τα κατανοήσουμε αυτά οι σημερινοί άνθρωποι του πολιτισμού της κατανάλωσης, οι εγκλωβισμένοι ασφυκτικά στην ατομικότητα της ύπαρξης μας, αφού ό πολιτισμός μας με όλα τα μέσα και όλους τους τρόπους μας επιβάλλει να θεωρούμε τον άνθρωπο μια στεγανή αντικειμενική μονάδα, βιολογική και κοινωνική και ή μονάδα, το όν, δεν είναι παρά ή άλλη όψη του μηδενός, της ανυπαρξίας.

Υπήρξαν άλλοι πολιτισμοί, πού είχαν ως μέτρο και στόχο ζωής όχι το άτομο και τα δικαιώματα του, αλλά το ανθρώπινο πρόσωπο και την ολοκλήρωση του. Και πρόσωπο σημαίνει τον άνθρωπο «εν κοινωνία», τον άνθρωπο - σχέση και αγαπητική δυνατότητα. Ό χώρος αυτής της σχέσης είναι ή Εκκλησία, ο χώρος της κοινωνίας των αγίων, ή μεταμόρφωση του χρόνου σε αδιάστατο παρόν κοινωνίας, οπού ζώντες και τεθνεώτες, χοϊκοί και επουράνιοι, πρώτοι και έσχατοι, ενώνονται στο ένα Σώμα του Χριστού............

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ:
ΤΟ ΠΡΟΝΟΜΙΟ ΤΗΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΡΗΓΟΡΗ -1973